رتبه بندی Ingress protection یا استاندارد IP ، نوعی استاندارد است که به سطح محافظت و مقاومت کالاهای برقی در مقابل نفوذ رطوبت و گرد و غبار اشاره دارد.
علت استفاده از محافظ های استاندارد و رتبه بندی آن ها بر اساس درجه استاندارد IP آن است که بسیاری از اجزای وسایل برقی در مقابل ذرات گرد و غبار و رطوبت، آسیب پذیر بوده و به همین دلیل باید در مقابل این عوامل خارجی مقاوم سازی شوند. البته نباید فراموش کرد که سطح محافظت مورد نیاز در برخی از مکان ها بسیار بالاتر خواهد بود. برای مثال در مکان هایی همچون مکان های صنعتی، ساختمان های واقع شده در بسترهای دریایی، صنایع مرتبط با نفت و گاز دریایی، مکان های امنیتی، سیستم های روشنایی خارجی، شرکت های فرآوری مواد غذایی و سایر موارد مشابه، به محافظت بیشتری احتیاج است.
رتبه بندی استاندارد IP چیست؟
اگر به استاندارد IP توجه کرده باشید، در این رتبه بندی دو حرف انگلیسی IP همواره با یک عدد همراه هستند. بر اساس استاندارد انگلیسی این دو عدد نشان دهنده سطح محافظتی مورد نظر می باشند، که رتبه بندی آن ها به شرح زیر است:
برای مثال در استاندارد IP67 رقم اول یعنی (6) نشان دهنده سطح محافظت در برابر اجسام جامد و شماره دوم یعنی (7) به معنای مقاوم بودن در برابر آب است. یک محفظه IP67 کاملاً از ورود گرد و غبار جلوگیری می کند (عدد 6 نشان دهنده این مساله است.) و در هنگام غوطه ور شدن موقت در آب تا عمق 1 متر به مدت 30 دقیقه (عدد 7 نشان دهنده این مساله است.) محافظت می کند.
رتبه بندی IP بر اساس محافظت در برابر اجسام جامد
یکی از اعداد قرار گیرنده در مقابل علامت مربوط به استاندارد IP نشان دهنده سطح مقاومت محفظه در برابر نفوذ اجسام جامد، همچون گرد و غبار است. شرح ترجمه این عدد به صورت زیر خواهد بود:
- 0 – بدون سطح حفاظتی
- 1 – در برابر اشیایی با قطر بزرگتر از 50 میلی متر محافظت می شود.
- 2 – در برابر اشیایی با قطر بزرگتر از 12.5 میلی متر مانند انگشت محافظت می شود.
- 3 – در برابر اشیایی با قطر بزرگتر از 2.5 میلی متر محافظت می شود.
- 4 – در برابر اشیایی با قطر بزرگتر از 1.0 میلی متر مانند سیم محافظت می شود.
- 5 -در این وسایل میزان ورود گرد و غبار صفر نیست، ولی میزان محافظت به حدی بالا است که آسیب صفر تلقی می شود.
- 6 – ورود هرگونه گرد و غبار به این وسایل غیر ممکن است.
مقاومت در برابر آب و رتبه بندی استاندارد IP
یکی دیگر از عوامل خارجی که می تواند به اشیاء برقی آسیب برساند، رطوبت است. به همین دلیل بسته به نوع استفاده وسایل برقی یا الکترونیکی، نیاز خواهید داشت که از یک وسیله با سطح محافظت بالا یا پایین از نظر استاندارد IP استفاده نمایید. رتبه بندی IP در برابر نفوذ رطوبت به شرح زیر است:
- 0 – بدون محافظت در برابر رطوبت
- 1 – این دسته از وسایل در زمان مواجهه با قطرات آب به مقدار کم، مشکلی نخواهند یافت.
- 2 – در مقابل قطره هایی با زاویه 15 درجه در 4 جهت ثابت از وسیله مقاوم هستند.
- 3 – مقاوم در برابر اسپری کم فشار برای مثال دوش حمام- این انواع وسیله تا مدت ده دقیقه در مقابل ریزش آب مقاوم هستند.
- 4 – اسپری کم فشار با زاویه بیشتر – این وسایل نیز تا مدت 10 دقیقه مقاوم هستند، اما به صورت 180 درجه ضد آب هستند.
- 5 – مقاوم در برابر آب خارج شده از جت واش فشار متوسط - قطر 6.3 میلی متر ، مشابه شلنگ باغ – از هر زاویه به مدت 3 دقیقه و با فاصله 2.5-3 متر.
- 6 – مقاوم در برابر آب خارج شده از جت واش فشار قوی – قطر 12.5 میلی متر ، مشابه شلنگ آتش نشانی – از هر زاویه و به مدت 3 دقیقه با فاصله 2.5-3 متر.
- 7 – وسایل دارای این استاندارد IP در صورت غوطه ور شدن، در آبی با عمق 1 متر تا 30 دقیقه در برابر نفوذ رطوبت مقاومت می کنند.
- 8 – این دسته از وسایل در برابر مواجهه به صورت مداوم مقاومت می کنند و باید در شرایطی بسیار شدیدتر از استاندارد IPx7 قرار بگیرند، تا دچار مشکل شوند.
- 9 – این وسایل تا حد بسیار زیادی در برابر رطوبت و بخار مقاومت می کنند. برای مثال رطوبت ناشی از جت واش، بخار شدید و سایر موارد مشابه در این وسایل، هیچ مشکلی ایجاد نمی کند.
استاندارد IP چگونه شناخته می شود؟
هنگامی که اطلاعات مربوط به یک وسیله برقی یا الکترونیکی را مطالعه کنید، متوجه می شوید که در بخش مقاومت در برابر رطوبت و گرد و غبار با عبارت IPxy مشخص شده است که در آن X و Y هرکدام با یک عدد جایگزین می شوند. عدد دهگان یا عدد سمت چپ در عبارت مذکور بیانگر سطح مقاومت در برابر نفوذ گرد و غبار است و عدد یکان در استاندارد IP بیانگر سطح مقاومت در برابر رطوبت است.
چرا باید به رتبه IP وسایل برقی توجه کرد؟
نفوذ عوامل خارجی به داخل وسایل برقی و الکتریکی در بسیاری از موارد، می تواند مشکلات بزرگی را به وجود بیاورد. برای مثال نفوذ آب باران به چراغ های روشنایی داخل حیاط، یا نفوذ آب در حمام به حباب لامپ ها، می تواند خطرات بسیاری را به همراه داشته باشد. برای مثال استفاده از حباب های حمام غیر استاندارد و دارای رتبه بندی استاندارد IP نامناسب می تواند خطراتی نظیر برق گرفتگی را برای افراد در پی داشته باشد. به همین دلیل است که توصیه می شود، عملیات مربوط به برقکشی و تامین روشنایی در مکان های مسکونی و اداری و تجاری، تنها توسط افراد حرفه ای و متخصص انجام شود، تا از آسیب های احتمالی موجود جلوگیری شود.
مطلبی که در مورد نحوه خواندن و درک اطلاعات مربوط به رتبه بندی استاندارد IP در وب سایت ایران کلید مطالعه نمودید، از مطلبی با همین عنوان در وب سایت دلترون به فارسی ترجمه شده است.
