کلید محافظ جان یا دستگاه جریان باقیمانده، وسیله‌ای برای نجات جان است که برای جلوگیری از شوک الکتریکی مهلک در صورت لمس چیزی زنده مانند سیم خالی، طراحی شده است. همچنین می‌تواند تا حدی در برابر آتش سوزی‌های الکتریکی محافظت کند. RCD ها سطح حفاظت شخصی را ارائه می‌دهند که فیوزهای معمولی و قطع کننده‌های مدار نمی‌توانند آن را فراهم کنند. در ادامه در مورد این کلید و عملکرد آن صحبت می‌شود.
کلید محافظ جان یا کلید RCD چیست؟
کلید محافظ جان سیم کشی شما را به طور دائمی کنترل می‌کند تا جریان نشتی را تشخیص دهد. به این صورت که مقدار جریان عبوری از یک سیم را در یک جهت و دوباره از طریق یک سیم دیگر در جهت مخالف، به طور مداوم اندازه گیری می‌کند.
اگر اختلاف بیشتر از 300 میلی آمپر (میلی آمپر) یا کمتر را در موارد خاص تشخیص دهد، مدار را قطع می‌کند.
اگر جریان “از دست رفته” باشد، به این معنی است که جایی در نصب سیم کشی نشت دارد. اگر این جریان از بدن فرد عبور کند، می‌تواند منجر به برق گرفتگی شود. عبور جریان بیش از 30 میلی آمپر از بدن انسان در صورت تداوم بیش از کسری از ثانیه باعث ایست قلبی یا آسیب‌های جدی به فرد می‌شود.
کلید محافظ جان چه کاری انجام می‌دهد؟
فیوز محافظ جان یک وسیله ایمنی حساس است که در صورت بروز خطا به طور خودکار برق را خاموش می‌کند. این کلید برای محافظت در برابر خطرات برق گرفتگی و آتش سوزی ناشی از گسل‌های زمین طراحی شده است. به عنوان مثال، اگر هنگام چمن زنی كابل را قطع كرده و به طور اتفاقی سیم‌های بدون روکش را لمس کنید یا دستگاهی معیوب بیش از حد گرم شود این کلید جریان برق را به طور خودکار قطع می‌کند.
کلید محافظ جان به طور مداوم جریان الکتریکی را که از طریق یک یا چند مداری که برای محافظت از آن استفاده می‌شود، کنترل می‌کند. اگر تشخیص دهد که جریان الکتریسیته در یک مسیر ناخواسته قرار دارد، مانند زمانی که فرد سیم بدون روکش لمس کرده است، RCD مدار را خیلی سریع خاموش می‌کند. این کار به طور قابل توجهی خطر مرگ یا آسیب جدی را کاهش می‌دهد.
انواع اصلی RCD کدامند؟
RCD انواع مختلفی دارد و در موارد مختلف برای جلوگیری از آسیب‌های ناشی از برق گرفتگی مورد استفاده قرار گیرد.
RCD های ثابت
این موارد در واحد مصرف کننده (جعبه فیوز) نصب شده‌اند و می‌توانند از مدارهای جداگانه یا شخصی محافظت کنند. یک کلید RCD ثابت بالاترین سطح حفاظت را ایجاد می‌کند زیرا از تمام سیم کشی‌ها و پریزهای مدار و هرگونه لوازم متصل محافظت می‌کند.
RCD های سوکت-خروجی
این نمونه پریزهای ویژه‌ای هستند که کلید RCD در آنها تعبیه شده است و می‌توانند به جای پریزهای استاندارد استفاده شود. این نوع RCD فقط از فردی که با تجهیزات درگیر است، محافظت می‌کند.
کلید محافظ جان قابل حمل
این مدل کلیدها به هر سوکت خروجی استاندارد متصل می‌شوند. سپس می‌توان یک دستگاه را به RCD متصل کرد. وقتی نه RCD های ثابت و نه سوکت در دسترس باشند، این مدل‌ها مفید هستند اما مانند RCD های سوکت خروجی، فقط از فردی که با تجهیزات در تماس است، محافظت می‌کند.
آیا کلیدهای محافظ جان قابل اعتماد هستند؟
RCD های ثابت حدود 97٪ قابل اعتماد هستند. اگر از کلیدRCD ثابت استفاده کنید، خطر شوک الکتریکی و برق گرفتگی برای شما و خانواده شما تا حد زیادی کاهش می‌یابد. همچنین این کلید از خانه شما در برابر آتش سوزی ناشی از خرابی سیم کشی یا لوازم خانگی محافظت می‌کند.
اگرچه استفاده از کلید محافظ جان خطر مرگ یا جراحت ناشی از برق گرفتگی را کاهش می‌دهد اما صرفا به دلیل استفاده از این کلید نباید میزان احتیاط را کاهش داد. سیم کشی خانه خود را حداقل 10 سال یک بار بررسی کنید تا از ایمنی خود، خانواده و خانه اطمینان حاصل کنید. اگر مشکلی در سیم کشی یا دستگاه خود مشاهده کردید، بلافاصله استفاده از آن را متوقف کرده و برای تعمیر آن اقدام کنید. باید هر سه ماه یکبار تمام RCD های ثابت و سوکت را آزمایش کنید. تولیدکنندگان این کلیدها توصیه می‌کنند قبل از استفاده از RCD های قابل حمل آنها را تست و آزمایش کنید.
در چه محل هایی از کلید مینیاتوری محافظ جان استفاده می شود؟
در وسایل الکتریکی که در حمام یا سرویس‌های بهداشتی قرار می‌گیرند، تجهیزات برقی درون باغ و باغچه‌ها که در معرض رطوبت هستند، وسایل الکترونیکی که سیم‌های طولانی به آنها متصل است و تمام وسایلی که ممکن است در معرض آسیب و نشتی قرار داشته باشند از کلید محافظ جان استفاده می‌شود. استفاده از پریزهای الکتریکی با کلید RCD های تعبیه شده در حال رایج شدن هستند.
با توجه به خطرات برق گرفتگی و آسیب‌های جدی که به سلامت انسان وارد می‌کند استفاده از کلید محافظ جان بسیار توصیه می‌شود. این کلید انواع مختلف یدارد که با توجه به کاربرد مورد نظر می‌توانید از آن استفاده کنید. همچنین فیوز محافظ جان در تمام نقاط دنیا به صورت‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
